- نویسنده:حسین ملکی
- تاریخ:دوشنبه 89/9/1
افراد ملتم این امپراتوری را با نثار خون خود به دست آوردند و آن را با خون خود آبیاری کردند و پیش از آن که کسی به آن دستاندازی کند، آن را با خون خود رنگین خواهیم کرد. بهتر است یهودیان میلیونها ثروت خود را
علی رغم این که این «صهیونیسم» در ابتدا ، گرایشی فراگیر در میان فعالان مذهبی و سیاسی یهودی نبود،اما به دلیل انطباق با اهداف قدرتهای آن روز اروپا، خصوصاً دولت بریتانیا و در مرحلة بعد فرانسه، مورد حمایت سرسختانه و گستردة آنان قرار گرفت و توانست سکان هدایت اکثریت فعالان سیاسی و مذهبی یهودی را به دست گرفته و به سرعت به یک جنبش مبدل گردد.
«ناهوم سوکولف» نویسندة کتاب «تاریخ صهیونیزم» و از رؤسای «آژانس یهود» مدعی شده است: "اندیشة صهیونیزم به اندازة قوم یهود قدمت دارد و نمایندگان اندیشه و مکتب یهود، آن را ترویج کرده بودند"؛ اما «موشه منوهین» یکی از اندیشمندان نامدار یهودی در کتاب خود آورده است: « تا سدة نوزدهم چیزی به نام "ناسیونالیزم سیاسی یهود" (صهیونیزم) وجود نداشت و ناسیونالیزم سیاسی تعصبآمیز و خودخواهی جهان قرن نوزدهم اروپا بود که ناسیونالیزم سیاسی مصیبتبار احمقانة یهود (صهیونیزم)را زایید».
البته اسناد تاریخی موجود و معتبر، مؤید نظریة "موشه منوهین" است. هیچ سند مکتوبی تا نیمه قرن نوزدهم وجود ندارد که در آن از واژه «صهیونیزم» استفاده شده باشد. گفته میشود که این اصطلاح، برای اولین بار در سال 1890 توسط یک متفکر یهودی به نام «ناتان پیربنوم» به کار رفت. شش سال بعد بود که اولین تئوریسین صهیونیزم به نام «تئودور هرتسل» کتابی تحت عنوان "دولت یهود" منتشر کرد که به سرعت در میان معتقدان به جریان صهیونیزم، جایگاه کتاب مقدس را یافت، البته گفتنی است، "هرتسل" ابداع یا کشف واژة "صهیونیزم" توسط "پیربنوم" را رد کرد ولی ایشان هم سندی در جهت اثبات ادعای خود ارائه نداد. این واژه از ترکیب دو عبارت "صهیون" و "ایزم" (یا ایسم) ایجاد شده است. پسوند "ایزم" (یا ایسم) معادل فارسی صحیحی ندارد اما میتوان آن را معادل پسوندهای "گرایی" (همریشة "گرایش") یا "خواهی" (هم ریشة "خواستن") دانست.(اینگونه "ابداع عبارت" برای معرفی یک اندیشه یا مکتب، اختصاص به جهان غرب دارد، و تلاشهای متفکران غربی برای رهایی از اندیشههای مذهبی و جایگزینی مکتبهای دستساز به جای مسیحیت در جهان غرب، باعث ایجاد چنین حرکتی شد و این ابداع در جهان شرق ریشه نداشته و عنصری وارداتی محسوب میشود)
"صهیون" نام ارتفاعی است در شهر "بیتالمقدس" که یهودیان معتقدند، مدفن "داوود" (پادشاه اولین حکومت یهودی) در آن قرار دارد. پیروان "صهیونیزم" در مواردی این نام را بر تمامی شهر "بیتالمقدس"[ نام عربی «اورشلیم»] نیز اطلاق میکنند.
این عبارت به جنبشی سیاسی نسبت داده میشود که هدف نهایی و اصلی آن، احیای «حکومت داوود و سلیمان» در همان مرزهایی است که در کتاب «تورات» به یهودیان وعده داده شده است، یعنی محدودة میان رود "نیل" در مصر تا رود "فرات" در عراق. پایتخت این دولت هم الزاماً باید همان پایتخت «حکومت داوود و سلیمان» باشد یعنی شهر «بیتالمقدس» (یا به قول مسیحیان و یهودیان، «اورشلیم»). محدودهای که ذکر شد، در میان یهودیان (اعم ازاین که گرایش صهیونیستی داشته باشند یا غیرصهیونیست باشند) به عنوان «سرزمین موعود» شناخته میشود.
در "تورات"، حضرت «ابراهیم» (علی نبینا و آله و علیهالسلام)، از طرف خداوند این وعده را دریافت میکند که اراضی مشتمل بر «نیل تا فرات» به فرزندان او بخشیده میشود و "یهودیان" خود را تنها وارثان و فرزندان حضرت ابراهیم میدانند (و این در حالی است که در همان کتاب "تورات"، اسماعیل یعنی پدر اعراب کنونی هم، از فرزندان ابراهیم است).
این مسلّم است که علاقة یهودیان به سغیر مجاز می باشدت در مجاورت "بیتالمقدس" و یا دیگر سرزمینهای بین "نیل تا فرات"، قدمت تاریخی دارد، اما تا قرن نوزدهم، این علاقه، تنها با مقاصد زیارتی و مذهبی دنبال میشد، همانگونه که در میان مسلمانان سراسر جهان، زیارت یا مجاورت با اماکن متبرکه در "مکه" و "مدینه" تمایلی مذهبی است و هیچ گاه از چنین تمایلاتی با عنوان «صهیونیسم» یاد نمی شد. بنابراین تلاش تئوریسینهای صهیونیزم برای پیوند دادن تمایلات مذهبی یهودیان جهان به "فلسطین" و "دیگر سرزمینهای نیل تا فرات" به «جنبش صهیونیزم» و تراشیدن عقبة تاریخی برای این پدیدة نوظهور، فاقد اعتبار است. در هیچ نقطه از کتابهای "تورات" یا "تلمود" (کتب مقدس یهودیان) فرضه ای مبنی بر تشکیل نظام سیاسی اختصاصی یهودیان در این سرزمینها، به پیروان موسی(علی نبینا و آله و علیهالسلام) تکلیف نشده است. در عین حال نه تنها در منابع مقدس یهودیان، بلکه در متون آسمانی مسلمانان و مسیحیان، تشکیل یک «حکومت جهانی» بر پایة «توحید» به پیروان تمامی ادیان ابراهیمی وعده داده شده و در تمامی این ادیان، «بیت المقدس» به عنوان کانون و مرکز ثقل منازعات و نبردهای نهایی جهت تشکیل این حکومت معرفی گردیده است.
در قرن نوزدهم، همزمان با رواج و تثبیت تقسیمبندی جدید سیاسی در اروپا بر مبنای "دولت - ملت"، گروهی از نخبگان سیاسی و مذهبی یهودی هم پیرو فضای غالب بر مغربزمین، به فکر تمرکز و تجمع یهودیان در محدودة جغرافیایی معینی با دولتی مختص به خود افتادند و ایدههای خود را در محافل سیاسی آن روزگار، منتشر کردند.
اما این اندیشه تا زمانی که به سرمایهداران یهودی اروپا ارائه نشد، مورد توجه و تأمل جدی قرار نگرفت.
پیوند میان سرمایهداران یهودی و سران سیاسی اروپا (که پیش از این به نمونههای آن اشاره شد) باعث شد تلاشها و تکاپوهای جدیتری برای عملی شدن طرح ایجاد یک "وطن یهودی" انجام گیرد. تلاشهای متعددی برای ایجاد چنین وطنی در اقصا نقاط جهان توسط سیاسیون یهودی و مسیحی، با پشتوانة اقتصادی سرمایهداران یهودی انجام گرفت. برای مثال میتوان به سرمایهگذاریهای کلان یک سرمایهدار یهودی به نام "بارون دوهیرش" در آرژانتین اشاره کرد. این شخص مدعی بود، طی بیست سال، پنج میلیون یهودی را از روسیه به سایر نقاط منتقل خواهد کرد. او طی تحقیقاتی، آرژانتین را به عنوان مناسبترین مقصد برای مهاجرت یهودیان تشخیص داد و در راه تحقق ایدة خود مبنی بر تبدیل این کشور به یک مهاجرنشین بزرگ یهودی، سرمایهگذاری فراوانی انجام داد، اما توفیقی حاصل نکرد.
عمدهترین مشکل او و امثال او این بود که یهودیان سراسر جهان، انگیزهای قوی برای مهاجرت از سرزمینهای آبا و اجدادی خویش نداشتند و غالب آنان، عمیقاً نسبت به کشورهای متبوع خود دلبستگی داشتند.
به هر حال طرحهایی از این دست به نتیجة مطلوب نرسید و سرانجام، جریان "صهیونیزم" پا به عرصه وجود گذاشت و توانست مشکل نبود انگیزة قوی در میان یهودیان جهان را تا حدود زیادی حل نموده و با مطرح کردن طرح "احیای حکومت باستانی یهودی در سرزمین موعود" طرفداران فراوانی برای خود کسب کند، اما یقیناً اگر "صهیونیزم" با مطامع جدید اروپا در مشرق زمین تلاقی پیدا نمیکرد، این چنین با سرعت به نقطة اوج خود نمیرسید و با سرعت رشد پیدا نمیکرد. نمیتوان قاطعانه گفت که اولین یهودیان تندرویی که طرح "احیای حکومت باستانی یهودی در سرزمین موعود" را مطرح کردند، در ارتباط مستقیم با کانونهای ثروت و قدرت اروپا بودند؛ اما دعاوی پرشور و حرارت آنان، راهی جدید را در برابر دولتهای استعمارگر اروپایی قرار داد و آنان به سرعت از این طرح استقبال کردند، زیرا "سرزمین موعود" درست در قلب امپراتوری عظیم عثمانی قرار داشت و از مناطق طلایی جهان به لحاظ اقتصادی و سیاسی محسوب میشد و خارج شدن آن از کنترل قدرتهای اسلامی و حضور متحدان اروپا در آن، پیروزی بزرگی برای حیات اقتصادی مغرب زمین به حساب میآمد. سوکولف، آشکارا مدعی شده است: "صهیونیزم نه به عنوان یک نهضت و علیالخصوص نهضت ملی، بلکه به عنوان یک اقدام مالی و سرمایهداری ظهور کرد. سهامداران شرکت "تراست مستعمراتی یهودی" و سوداگران ثروتمند مختلف و فروشندگان سهام و مالکان بزرگ، از رهبران صهیونیزم بودند." حال این سوال مطرح می شود که آیا این ادعای "سوکولف" در تضاد با دعاوی قبلی خود او و سایر تئوریسینهای "صهیونیزم" مبنی بر باستانی بودن این اندیشه سیاسی نیست؟
به جرأت میتوان ادعا کرد، اگر "انهدام قابل پیشبینی و قریبالوقوع امپراتوری عثمانی"، در نیمة اول قرن نوزدهم، خصوصاً وقوع "جنگهای کریمه" و عواقب آن، حادث نمیشد و در یک کلام، موضوعی تحت نام "مسألة شرق" (که پیش از این در رابطه با آن توضیح دادهایم) وارد معادلات سیاسی اروپا نمیشد، بنیانگذاران "صهیونیزم" چنین مجال و عرصة فراخی برای خودنمایی پیدا نمیکردند و تفکراتشان مورد عنایت سرمایهداران یهودی و مسیحی قرار نمیگرفت.
در این رابطه، جملهای متعلق به "ماکس نوردو" از تئوریسینهای صهیونیزم و یکی از رؤسای "آژانس یهود" در اواخر قرن نوزدهم هم بسیار روشنگر خواهد بود. وی در همان شرایط بینالمللی پس از "جنگهای کریمه" و آغاز سقوط مرگبار امپراتوریهای عثمانی، روسیة تزاری و اتریش نوشته است: "آن زمان فرا رسیده بود که اگر صهیونیزمی هم وجود نداشت، بریتانیای کبیر، آن را اختراع کند".
به این ترتیب، "بریتانیای کبیر" به عنوان بزرگترین استعمارگر جهان در آن روز، و مهمترین کانون فعالیت نخبگان اقتصادی و سرمایهداران یهودی، از سال 1840 همزمان با تصرف بندر "عکا" تمایل و گرایش خود را به مسلک سیاسی "صهیونیزم" نشان داد و از نیمة دوم قرن نوزدهم - خصوصاً پس از جنگهای کریمه - به عنوان بزرگترین حامی "صهیونیزم"، ایفای نقش کرد. نقش انگلیس در جنبش صهیونیزم به قدری کلیدی و سرنوشتساز بود که گروهی از صهیونیستها برای این کشور "ارزش و اعتباری همانند "کورش" قائل شدند.( کورش، پادشاه هخامنشی است که مطابق با متن تورات، به عنوان ناجی یهودیان شناخته میشود زیرا یهودیان به اسارت گرفته شده توسط حکومت بابل را آزاد کرد و به اورشلیم بازگرداند)
جنبش "صهیونیزم" تا سال 1896، از انسجام کاملی برخوردار نبود و عمدتاً حول محور مهاجرت یهودیان به فلسطین و تشکیل شهرکها و آبادیهای یهودینشین در این سرزمین فعالیت میکرد و برنامه آشکار خاصی در جهت تشکیل یک نظام سیاسی مستقل در فلسطین را ارائه نداده بود، اما در این سال، کتابی کوچک با نام "دولت یهود" منتشر شد که باید آن را "اولین اساسنامة تأسیس دولت یهودی" دانست. نویسندة این کتاب، شخصی بود به نام "بنیامین زیب بن ژاکوب هرتسل"(یا « هرتصل ») که در مطبوعات و محافل سیاسی اروپا با نام "تئودور هرتسل" شناخته میشد. هرتسل در سال 1860، یعنی چهار سال پس از پایان "جنگهای کریمه"، در اروپای شرقی به دنیا آمد و 36 سال بعد با انتشار تنها کتاب خود، رهبری "جنبش صهیونیزم" را به دست گرفت.
بنیامین زیب بن ژاکوب هرتسل
طرح جلد نسخه آلمانی کتاب «دولت یهود»
نمونه ای از دستنوشته های کتاب «دولت یهود» به خط هرتسل
در همین ایام تبآلود است که "هرتسل" تمامی فعالیتهای ادبی، سیاسی و حقوقی خود را رها کرده و با احساس مسؤولیت در برابر وضعیت یهودیان، در پی چارهجویی برای آنان میافتد. کتاب "دولت یهود" سه سال پیش از "تبرئة دریفوس" و در اوج فضای ضدیهودی منتشر شد و با توجه به این که مسألة یهودیان، در رأس اخبار اروپای غربی قرار داشت، بازار پُررونقی پیدا کرد. امتیاز بزرگ کتاب کوچک "هرتسل"، پروراندن و پختن طرح ابتدایی "ایجاد یک حکومت یهودی" بود که از ابتدای قرن، بارها توسط پیروان جنبش صهیونیزم مطرح شده بود. "هرتسل" نقشة خود را از نمونههای کمپانیهای استعماری انگلیسی الهام گرفته بود و به همین منظور به "سسیل رودز" یکی از معروفترین استعمارگران انگلیسی هم مراجعه کرد. هرتسل در سال 1902 در نامهای به رودز، مینویسد:
"خواهش میکنم برای من نامهای بنویسید و بگویید که برنامة مرا [در کتاب دولت یهود] بررسی کرده و آن را تأیید میکنید. آقای رودز! شما از خودتان میپرسید که چرا به شما مراجعه میکنم، باید بگویم به این علت که برنامة من نیز، یک برنامة استعماری است."
سفر تئودور هرتسل به فلسطین به همراه هیئتی از کنگره صهیونیستی-1897
برای "هرتسل"، سرزمین فلسطین یکی از امکانات در بین بقیه بود. او با ذکاوت سیاسی خاصی، انگشت روی نقاطی میگذاشت که باعث تحریک طمعهای استعماری قدرتهای استعمارگر شود و پیرامون آن سرزمین، به مذاکرات و گفتگوهای پیگیر و سماجتآمیز دست میزد و با زبانی به مذاکره با سران این قدرتها مینشست که عطش استعماری آنان را دوچندان کند. به عنوان نمونه، "هرتسل" در ژانویه 1904 طی دیداری با "ویکتور امانوئل" پادشاه ایتالیا، به او گفت: "اگر او بتواند سلطان عبدالحمید را راضی به قبول حق خودمختاری صهیونیستها در فلسطین کند، صهیونیستها هم در عوض به ایتالیا کمک خواهند کرد تا بتواند لیبی را به اشغال خود درآورد".
وی در کتابش هم صراحتاً به وسوسة استعمارگران پرداخته و مینویسد: "برای اروپا، ما قراول و نگهبان پیشرفتة تمدن، در برابر بربریت خواهیم بود."
بنیامین زیب بن ژاکوب هرتسل
اولین "کنگرة صهیونیستها" با شرکت حدود 200 نماینده از تقریباً تمامی کشورهای غربی در تاریخ 29 اوت 1897 افتتاح شد و در همان ابتدای کنگره، "هرتسل" به ریاست آن انتخاب شد. طبیعی است که دستور جلسه این کنگره، محتویات کتاب "دولت یهود" بود. "هرتسل" دربارة این کنگره نوشته است:
"اگر بخواهم "کنگرة بال" را در یک کلمه جمع کنم، باید بگویم که در بال، من کشور یهود را بنیان گذاشتم. این را علنی نخواهم گفت، چون اگر امروز چنین بگویم، جهان به من خواهد خندید اما شاید در عرض پنج سال و مسلماً پنجاه سال آینده، همگان کشور یهود را خواهند دید."
اعلامیهای که در پایان "کنگرة بال" صادر شد، تقریباً به صورت اساسنامة حرکت آینده "جنبش صهیونیزم" تا دورة موسوم به "قیمومیت فلسطین" درآمد. نظر به اهمیت این اعلامیه، متن آن را در زیر میآوریم:
"هدف صهیونیزم، تأسیس موطنی برای مردم یهود در فلسطین است که قانون، امنیت آن را تأمین کند. کنگره برای دست یافتن به این هدف، وسایل زیر را پیشنهاد میکند:
1- تسریع مستعمره کردن فلسطین توسط کارگران کشاورزی و صنعتی یهود به روال مناسب
2- سازماندهی و گردآوری تمامی یهودیان به وسیلة مؤسسات خاص محلی و بینالمللی، متناسب با قوانین هر کشور
3- تقویت و بارور کردن احساسات و وجدان ملی یهود
4- برداشتن گامهای مقدماتی مورد لزوم جهت کسب رضایت حکومت [عثمانی] برای رسیدن به هدف صهیونیزم".
بنیامین زیب بن ژاکوب هرتسل
"اگر هرتسل به همان اندازه که تو دوست من هستی، دوست تو باشد، به او نصحیت کن که در این راه، گام پیش ننهد. من نمیتوانم یک وجب از سرزمینم را بفروشم، چون این کشور تنها متعلق به من نیست، بلکه به ملت من تعلق دارد. افراد ملتم این امپراتوری را با نثار خون خود به دست آوردند و آن را با خون خود آبیاری کردند و پیش از آن که کسی به آن دستاندازی کند، آن را با خون خود رنگین خواهیم کرد. بهتر است یهودیان میلیونها ثروت خود را نزد خودشان نگه دارند. اگر امپراتوری سقوط کرد، شاید یهودیان بدون پرداخت هیچگونه وجهی، فلسطین را به دست آورند لیکن این سرزمین تقسیم نخواهد شد؛ مگر بر پیکر مردة ما و هرگز اجازه نخواهیم داد کالبد [زندة] ما را بشکافند" (فحوای این پاسخ، به خوبی نشان میدهد که طنین "ناقوس مرگ قریبالوقوع عثمانی" به گوش سلطان آن هم رسیده است)
جواب سلطان، "هرتسل" را ناامید نکرد. این یهودی سرسخت پس از پنج سال تلاش مداوم، موفق شد با واسطه کردن یکی از امرای اروپایی که به سلطان عثمانی بسیار نزدیک بود، در تاریخ 18 مه سال1901 شخصاً به دیدار "عبدالحمید دوم" برود و حضوراً درخواست پیشین خود را مطرح کرده و پیشنهاد رشوهای به مبلغ "پنج میلیون لیره طلای انگلیس" به شخص سلطان را بدهد اما عبدالحمید، خشمگین شد و دستور اخراج "هرتسل" را از کاخ سلطنتی صادر کرد. "هرتسل" پیشنهادات وسوسهانگیز دیگری نیز از سوی صهیونیستها به سلطان ارائه داد، از جمله: "تأسیس ناوگان دریایی عثمانی، کمک به سلطان در تنظیم سیاست اروپایی وی، تأسیس دانشگاه عثمانی در بیتالمقدس تا دیگر نیاز به اعزام دانشجو به اروپا نباشد، بازپرداخت کلیه بدهیهای دولت عثمانی، تقدیم کمکهای مالی جهت اجرای طرحهای عمرانی و پرداخت مالیات سالانه برای کمک به دولت جهت سر و سامان بخشیدن به اوضاع درهم ریخته اقتصادی. اما "عبدالحمید دوم" علیرغم شرایط بسیار دشوار حکومتش، دست صهیونیستها را پس زد.
مخالفت تاریخی سلطان عثمانی، "هرتسل" را به سوی گزینههای دیگر متوجه کرد که عبارت بودند از "عراق و بینالنهرین"، "قبرس"، "العریش" (واقع در صحرای سینا)، "اوگاندا"، "کنگو" و "موزامبیک". در حین این تلاشها، "کنگرة صهیونیستها" هر ساله برگزار میشد و شرایط و پیشنهادات جدید را مورد بررسی قرار میداد.
گرچه "هرتسل" در سوّم جولای سال1904 بر اثر یک بیماری صعبالعلاج مرد و فرجام تلاش های خود را ندید اما چهل و سه سال بعد ، «اعلامیه تشکیل دولت اسراییل» در زیر عکس بزرگی از وی قرائت شد و تنها یک سال پس از اعلام موجودیت «دولت صهیونیستی» ، جسد پیامبر صهیونیست ها ، طی مراسمی باشکوه از «وین» به «فلسطین اشغالی» منتقل شد و در «بیت المقدس» به خاک سپرده شد.
مراسم استقبال رسمی سران دولت صهیونیستی از جسد هرتسل - 1948
تدفین جسد هرتسل در بیت المقدس-1948
مدفن هرتسل در بیت المقدس
بنا بر مقدمه ای که ذکر شد ، علاقمندان به درک و کسب تحلیل صحیح نسبت به ماجرای بلوای یهود در فلسطین ، باید به مبانی اندیشه سیاسی جنبش صهیونیسم آگاهی داشته باشند. متاسفانه اکثرمنابع اندیشه سیاسی صهیونیسم در ایران ترجمه نشده اند و به همین دلیل سطح شناخت و معرفت نخبگان ایرانی نسبت به ریشه های منازعات جاری در خاورمیانه بسیار سطحی و فاقد عمق کافی می باشد. در همین راستا ، بخش جهاد و مقاومت مشرق ، جهت ارتقای معرفتی علاقمندان به حوزه «آرمان فلسطین» و «صهیونیسم شناسی» ، اقدام به ترجمه کامل کتاب «دولت یهود» (تورات صهیونیسم) نوشته "تئودور هرتسل" و انتشار آن نموده است. این کار برای نخستین بار در ایران انجام گرفته و امید است که فتح بابی باشد برای تعمیق معارف عمومی نسبت به « پروژه ی استعماری صهیونیسم» .
به امید آزادی قدس شریف از چنگال اشغالگران صهیونیست و رهایی این سرزمین شریف از چنبره جهل عمومی مسلمانان و خیانت سران سازشکار عرب ، نخستین بخش از این نوشته "تئودور هرتسل" را تقدیم تمامی افسران و سربازان جبهه جنگ نرم می نماییم:
قرائت اعلامیه تشکیل دولت صهیونیستی توسط دیوید بن گوریون در جمع سران آژانس یهود در زیر عکس هرتسل
طرح پیشنهادی هرتسل برای پرچم دولت صهیونیستی
طرح اسکناس های صد شیکلی متعلق به دولت صهیونیستی